Het huwelijk
Slothoofdstuk
Elena, 63 jaar, denkt terug aan haar verdwenen familie.
What’s a Rich Text element?
The rich text element allows you to create and format headings, paragraphs, blockquotes, images, and video all in one place instead of having to add and format them individually. Just double-click and easily create content.
Static and dynamic content editing
A rich text element can be used with static or dynamic content. For static content, just drop it into any page and begin editing. For dynamic content, add a rich text field to any collection and then connect a rich text element to that field in the settings panel. Voila!
How to customize formatting for each rich text
Headings, paragraphs, blockquotes, figures, images, and figure captions can all be styled after a class is added to the rich text element using the "When inside of" nested selector system.
Zuid-Frankrijk, april 2021
Elena, 63 jaar
Vannacht viel er sneeuw in Brussel en Oostende, hoor ik op de Belgische radio. Hier op de berg is het ook koud, er waait een ijzige tramontane rond het huis. De winter strekt zich uit en houdt de lente op afstand. Het is de onvrolijke tijd, de maand waarin ik op mijn hoede ben, waarin weemoed op de loer ligt. Ik vraag me af of de neerslachtige buien van Justine en Adèle ook seizoensgebonden waren.
Ik heb nu de leeftijd die Justine had toen ik klein was. In mijn kinderogen was zij oud. En dat was ze ook, toen. En dat ben ik, nu.
Ik mis hen, ik mis Justine en Gaspard, ik mis mijn moeder en mijn vader, ik mis zelfs mijn broers. Ik mis hun gestalten en hun stemmen. En wat mij nog het meest bedroeft: ik kan hun niets meer vragen. Het is vergeefs graven in het verleden. Sommige gebeurtenissen lijken onherroepelijk vergeten, andere kan ik me niet herinneren omdat ik er niet bij was en omdat niemand ze mij verteld heeft. Ik kan ze me alleen maar voorstellen.
Zo stel ik me voor hoe Gaspard op een ochtend na een half opgegeten ontbijt terug naar bed ging en daar bewegingloos op zijn rug bleef liggen. Hoe stil het daar was, in die koele kamer aan de oostkant van de villa die Justine en hij in de jaren vijftig hadden laten bouwen. In de dagen waarin Gaspard gelaten uit het leven gleed, werd Justine wat zij in haar jonge leven had willen zijn: een verpleegster. Ze verzorgde haar man en aanvaardde geen hulp.
Ze zal wel elke dag verse bouillon van rundvlees of kip hebben getrokken. En wie weet, bereidde ze tisanes uit het kruidenschrift van Gaspard. Ze wisselde zijn pyjama’s, waste hem, en zalfde zijn ellebogen en enkels toen ze rood werden en warm aanvoelden. Ze verluchtte de kamer en sprenkelde eau de cologne op de lakens zodat het er fris rook.
Adèle en Frans, mijn ouders, kwamen elke dag op bezoek. Af en toe mochten mijn broers en ik mee, maar we werden niet toegelaten in de kamer. Bij de deur keken we zwijgend toe hoe mijn moeder zich over hem heen boog en hoe hij moeizaam het hoofd naar ons wendde. Wij zwaaiden naar hem, maar hij kon zelfs niet meer terugzwaaien.
Mijn grootvader stierf op 16 juni 1971. Alleen mijn grootmoeder was bij hem. Wij waren in Ninove, mijn ouders in de winkel, mijn broers en ik aan het fietsen in de wijk Preulegem.
Mijn moeder had niet verwacht dat het zo snel zou gaan, zei ze.
In de weken en maanden na de dood van haar vader lag ze dikwijls in bed. ’s Avonds nam ze Valium om te slapen, ’s morgens Stimul om wakker te worden en overdag slikte ze poeders van Het Witte Kruis. Van mijn grootmoeder herinner ik me geen tekens van rouw. Ik denk niet dat ik haar ooit zag huilen. Ze overleed in 1984, net als Gaspard in de zachte maand juni.
Wat als Justine in de jaren vijftig was geboren en in de tweede helft van de twintigste eeuw had geleefd? Zou ze dan ooit getrouwd zijn? Voelde ze geen aantrekking tot mannen?
Ook niet tot vrouwen, denk ik. We zouden er wel een woord voor vinden, in deze tijd.
Ik vraag me af of Gaspard en Justine in de laatste uren dat ze samen waren nog met elkaar hebben gepraat. Hebben ze afscheid genomen? Zijn er woorden van liefde, van genegenheid of van dankbaarheid uitgesproken? Sussend gefluister? Woorden van spijt? Konden ze elkaar vergeven?
Of gingen de uren, de minuten, de seconden op in de van ziekte verzadigde lucht in de kamer? Waren ze niet meer dan het verstrijken van de tijd, het tergend getik van de wekker op het nachtkastje?
En wat me nog bezighoudt: waarom zijn ze bij elkaar gebleven?
Hoewel mijn ouders indertijd om heel andere redenen dan Justine en Gaspard met elkaar trouwden, leek hun huwelijk in mijn ogen net zomin gelukkig. Maar ook zij bleven samen. Ze overleden op hoge leeftijd, kort na elkaar.
Voor mij was een duurzaam huwelijk niet weggelegd. Wel heb ik de liefde geproefd en haar leren kennen in vele hoedanigheden. Ze kan groot en overweldigend zijn, bedwelmend soms, maar ze is niet blind, hooguit slechtziend. Ze kan tegelijk noodlottig en genadig zijn. Zeker als ze zacht ademend verscholen ligt in het verste hoekje van een hartkamer.